Mae blwyddyn wedi mynd heibio ers i ni gyd wynebu ein cyfnod clo cyntaf. Doedd neb yn gwybod beth oedd o’n blaenau. Wythnos cyn y newyddion swyddogol bu’n rhaid i ni gymryd penderfyniad anodd iawn a gohirio pob sesiwn. Doeddwn i ddim yn gwybod pa bryd y byddem yn gallu cwrdd eto. Roedd hi’n hen gyfnod ansicr i bawb lle roedd rhywun yn byw a bod ar y newyddion ac yn trio cadw’n brysur a chadw fynd heb wybod beth oedd yn dod nesaf.
Ond i ni fel prosiect roedd yn rhaid bwrw iddi a chadw mewn cysylltiad gyda’n haelodau a’u teuluoedd. Roedd codi ffôn, cael sgwrs fach fyr mor bwysig i ni gyd yn staff, tiwtoriaid, gwirfoddolwyr ac aelodau. Roedd cadw’r cyswllt yma yn ein helpu ni gyd gadw’n bositif a chael sgwrs yn rhan mor bwysig o’r wythnos. Roedd ein tiwtoriaid yn awyddus iawn i yrru neges mewn ffordd arbennig i’n haelodau. Felly aethant ati i recordio hoff ganeuon a’u gyrru yn neges arbennig i’n haelodau. Dyma rai o’r negeseuon a yrrwyd :
Roedd rhai negeseuon yn hel atgofion o’r sesiynau a fu. Dyma Steffan a Gwenan yn cerddoriaeth byfyrfyrio gyda’u telynau mewn sesiwn cyn y cyfnod clo:
Dyma neges Gwenan i Steffan:
Fideos i godi calon oedd y rhein, ac yn sicr buont yn ffordd o godi gwen, ac ar gael i’n haelodau i wrando arnynt fel un ffordd o lenwi eu diwrnod mewn amser llawn cyfyngiadau. Mewn un ffordd bach, drwy’r negeseuon hyn, roedd pawb yn derbyn darn bach o Canfod i’w gadw a’i fwynhau.
Wrth agoshau at Nadolig 2020, penderfynwyd rhoi pob un o’r negeseuon at ei gilydd i gre CD arbennig ar gyfer ein haelodau yn anrheg Nadolig. Rhoddwyd yr holl ganeuon at ei gilydd yn Stiwdio Pant yr Hwch gan Edwin Humphreys. Cwta wythnos cyn y cyfyngiadau newydd ddaeth i rym cyn y Nadolig, cafodd Mared y cyfle i ddosbarthu’r CD’s mewn pecyn bach arbennig i bawb. Dyan braf oedd gyrru o Fethesda i Flaenau Ffestiniog, tuag at Ddolgellau ac at Harlech a Dyffryn Ardudwy, cyn troi tua Phenrhydeudraeth a Phorthmadog ac ymlaen i Bwllheli ac ymlen i Gaernarfon a’r cyffuniau. Roedd hi’n fendigedig cael gweld pawb o bell ar sdepan y drws, a chael dymuno Nadolig Llawen ac anfon ein dymuniadau gorau un at bawb!
Mae newid i ddosbarthiadau ar-lein oherwydd argyfwng Covid-19 wedi galluogi canolfan gerddoriaeth nodedig yng ngogledd Cymru i ddarparu gwersi ledled y byd.
Ymhlith y tiwtoriaid yng Nghanolfan Gerdd William Mathias, sydd â chanolfannau yng Nghaernarfon, Dinbych a Rhuthun, y mae’r delynores o fri Elinor Bennett sydd bellach yn dysgu un o’i phrotégés ifanc 7,500 milltir i ffwrdd yng ngwladfa Gymreig Patagonia yn yr Ariannin.
Mae’r tiwtora o bell trwy gyfrwng y Gymraeg yn gwireddu breuddwyd i’r delynores ddawnus Helen Green sydd wrth ei bodd yn cael gwersi gan ei heilun cerddorol.
Mae’r Ganolfan Gerdd wedi llwyddo i barhau i gynnal 65 y cant o’i gwersi un i un ers i’r pandemig coronafeirws daro.
O fewn wythnos i gychwyn y cyfnod clo ym mis Mawrth, symudodd y Ganolfan ei gwersi ar-lein – rhywbeth a oedd hefyd yn caniatáu iddi ymestyn ei gweithgareddau ymhell y tu hwnt i’w hardal draddodiadol.
Erbyn hyn mae rhai gwersi wyneb yn wyneb wedi ailddechrau ond datgelodd cyfarwyddwr y Ganolfan, Meinir Llwyd Roberts, fod y gwersi rhithwir yma i aros i’r rhai nad ydynt yn gallu mynychu gwersi yn bersonol.
Roedd hynny’n fiwsig i glustiau Helen, 15 oed, a ddywedodd: “Rwy’n teimlo mor ffodus bod gennym y dechnoleg i wneud hyn. Mae cael Elinor fel fy mentor yn fraint go iawn, ac yn gyfle i ddysgu cymaint. Dyma’r peth ail orau i’w chael hi yn yr ystafell gyda mi. Mae hi’n athrawes eithriadol, yn delynores anhygoel.”
Mae’r cysylltiad traws-Iwerydd yn un o lwyddiannau rhyfeddol y Ganolfan sy’n gweithio’n galed i sicrhau bod gwersi cerdd yn parhau i fod ar gael a chadw ei hathrawon mewn gwaith trwy’r pandemig.
Mae’r gwersi byw yn digwydd ar-lein trwy gyfrwng platfform cyfathrebu fideo Zoom.
Dywedodd Elinor ei bod hi’n edrych ymlaen yn fawr at y gwersi bob pythefnos gyda Helen ac yn mwynhau dal i fyny â’r newyddion o ‘Batagonia hyfryd’, gan iddi fod yno ar ymweliad deirgwaith.
Meddai: “Mae gwyrthiau technoleg fodern wedi bod yn hynod fuddiol yn ystod y cyfnod anodd hwn i gerddorion ledled y byd.
“Er gwaethaf yr anawsterau rydym wedi ffurfio cyswllt cyffrous y mae Helen a minnau yn edrych ymlaen ato bob pythefnos.
“Mae’n cymryd tipyn o waith paratoi ar y ddwy ochr i wneud iddo weithio, ac mae’n rhaid i ni ystyried y gwahaniaeth amser tair awr ond hyd yma mae’r gwersi wedi mynd yn rhyfeddol o dda.”
Mae gan Elinor OBE ac mae wedi perfformio gyda Cherddorfa Siambr Lloegr, Cerddorfa Symffoni Llundain a Cherddorfa’r Philharmonia, yn ogystal â rhoi datganiadau rheolaidd ar radio a theledu’r BBC. Mae ei chyn-fyfyrwyr yn cynnwys Catrin Finch, sydd bellach yn gerddor clasurol enwog ac a fu’n delynores swyddogol i’r Tywysog Charles rhwng 2000-2004.
Dywedodd Elinor na fyddai’n gallu mentora Helen mor hwylus heb gymorth Canolfan Gerdd William Mathias, canolfan y mae hi wedi ei chefnogi ers blynyddoedd lawer.
Sefydlwyd Canolfan Gerdd William Mathias yn 1999 er mwyn gwella mynediad i wersi offerynnol a chanu ar gyfer cymuned gogledd Cymru a darparu ffynhonnell o waith rheolaidd i athrawon cerdd hunangyflogedig.
Mae’n cwmpasu 42 o diwtoriaid sy’n gweithio ar eu liwt eu hunain ac sy’n cynnig hyfforddiant unigol a grŵp i fwy na 500 o bobl yn wythnosol, yn amrywio o blant oed cyn-ysgol i bobl hŷn o oed pensiwn.
Mae’r rhain fel arfer yn weithgareddau wyneb yn wyneb yn Galeri Caernarfon, neu ganolfannau lloeren yn Theatr Twm o’r Nant, Dinbych, a Chapel Tabernacl, Rhuthun ac yn y gymuned ehangach.
Gohiriwyd gweithgareddau wyneb yn wyneb yn ystod cyfnod clo’r haf a chyfnod clo dros dro diweddar Cymru. Ond gyda chymorth cyllid o gronfa sefydlogi Cyngor Celfyddydau Cymru a wnaed yn bosibl gan y Loteri Genedlaethol, a pharodrwydd tiwtoriaid i addasu, trosglwyddwyd y rhan fwyaf o brosiectau cerdd y Ganolfan ar-lein.
Dywedodd cyfarwyddwr Canolfan Gerdd William Mathias, Meinir Llwyd Roberts: “Does dim dwywaith ein bod ni wedi wynebu rhwystrau digynsail wrth geisio cynnal y ddarpariaeth addysg gerddorol yn ystod y pandemig, ond rydym wedi llwyddo i addasu ein holl brosiectau rheolaidd i gynnig rhywfaint o ddarpariaeth ar-lein. Mae wedi agor ein llygaid i’r cyfleoedd sydd ar gael i ddefnyddio hyn fel dull o ddarparu gweithgareddau yn y dyfodol.
“Gwersi wyneb yn wyneb yw’r opsiwn gorau ac rydym yn edrych ymlaen yn eiddgar i allu dychwelyd i gynnal ein holl brosiectau wyneb yn wyneb, ond mewn rhai amgylchiadau lle nad yw hyn yn bosibl mae’r cyfleuster ar-lein yn opsiwn amgen gwych. Byddwn yn parhau i’w gynnig yn y tymor hir, ar ôl y pandemig.”
“Nid oes ond rhaid edrych ar enghraifft ryfeddol Elinor a Helen i weld sut y gall addysg gerddorol fynd y tu hwnt i ffiniau – rhai daearyddol, corfforol neu emosiynol.”
Rhoddwyd Elinor mewn cysylltiad â Helen a’i theulu sy’n caru cerddoriaeth, gan un arall o’i chyn-fyfyrwyr, sef Esyllt Roberts de Lewis, a gafodd ei magu yng Nghymru ond a symudodd i Batagonia i ddysgu.
Ar ôl iddynt gyfarfod, mi welodd Esyllt fod gan Helen botensial mawr ac y byddai’n elwa o diwtora mwy datblygedig. Cysylltodd Esyllt gydag Elinor i ofyn a allai argymell mentor da ac roedd wrth ei bodd pan benderfynodd Elinor ymgymryd â’r dasg ei hun.
Roedd Helen a’i mam, sy’n feiolinydd, wrth eu boddau.
Meddai Elinor: “Mae Helen yn fyfyriwr mor frwd a hunanysgogol, ac mae’n bleser pur gweithio efo hi. Roedd hi’n gwella’n amlwg ar ôl pum sesiwn yn unig ac ar hyn o bryd mae’n paratoi i ymuno â pherfformiad rhithwir ar-lein gyda myfyrwyr eraill Canolfan Gerdd William Mathias. A’r gobaith yw trefnu hynny’n fuan. Mae hi hefyd wedi cymryd rhan mewn gŵyl gerddoriaeth yn Buenos Aires.”
Gwladfa Gymreig ar ffin yr Ariannin a Chile yw Patagonia a wladychwyd gyntaf gan ymfudwyr o Gymru yn y 19eg ganrif. Dyma’r unig ran o’r byd heblaw Cymru lle mae’r Gymraeg yn cael ei siarad yn gyffredin. Mae Helen yn byw yn Gaiman, ger Trelew, yn ardal Chubut.
Rhoddwyd her i griw talentog Harlech i gofnodi eu profiadau o’r cyfnod clo cyntaf.
Cafwyd ymateb ffantastig gyda’r criw yn cyfrannu ar lafar, ffotograffau, a sgyrsiau di-ri ar y ffon!
Buan daeth syniadau a profiadau y criw yn fyw ac ar gân dan arweiniad Sera. Gan nad oedden ni hefo’n gilydd aeth y grŵp ati i greu offerynnau, yn dilyn canllawiau Elin :
Cawsom lwyth o hwyl yn recordio ein hunain ar gyfer ein fideo, a dyma ein cân wreiddiol cyntaf ‘Yn y Lockdown’. Ffantastic pawb!
Ar ôl dros 6 mis o beidio cynnal gweithgareddau wyneb i wyneb rydym yn hynod falch o gyhoeddi bod gwersi un i un wyneb i wyneb wedi ail gychwyn yn ein canolfannau yn Galeri Caernarfon, Dinbych a Rhuthun ar gyfer y tiwtoriaid a’r disgyblion sy’n dymuno dychwelyd wyneb i wyneb. Rydym yn parhau i drefnu gwersi ar-lein ar gyfer y rhai sydd ddim yn dymuno cael gwersi wyneb i wyneb ar hyn o bryd.
Rydym wedi cymryd nifer o gamau i sicrhau bod y gwersi yn cael eu cynnal yn y modd mwyaf diogel gan leihau y risg o ledaenu Covid-19 yn cynnwys :
Dim ond defnyddio ystafelloedd sy’n caniatau pellter o oleiaf 2 fedr rhwng disgybl a thiwtor (o leiaf 3 medr ar gyfer gwersi llais, chwyth a phres).
Buddsoddi mewn sgriniau tryloyw i’w gosod rhwng disgybl a thiwtor.
Gosod gorsafoedd diheintio dwylo yn ein gofodau dysgu
Cymryd tymheredd disgyblion a thiwtoriaid cyn iddynt fynd i’w gwersi
Yn ogystal ag asesiad risg a pholisi Covid-19 rydym wedi llunio rheolau ar gyfer tiwtoriaid a disgyblion y mae angen iddynt gadarnhau eu bod am eu dilyn os yn mynychu gwersi wyneb i wyneb
Cadw cofnodion manwl i gydymffurfio a gofynion Profi, Olrhain a Diogelu
Mae croeso i unrhyw un sydd a diddordeb mewn cychwyn gwersi offerynnol neu leisiol wyneb i wyneb neu ar-lein gysylltu gyda ni i drafod posibiliadau.
Nid ydym yn cynnal unrhyw weithgareddau grwp wyneb i wyneb ar hyn o bryd ond rydym yn hynod ddiolchgar i Gyngor Celfyddydau Cymru am gefnogaeth ariannol sydd wedi ein galluogi i gynnal nifer o weithgareddau rhithiol i gadw cysylltiad efo’n cynulleidfa, cyrraedd bobl newydd a darparu gwaith i’n tiwtoriaid llawrydd. Mae hyn yn cynnwys :
Gwersi Theori – Rydym yn cynnal gwersi theori i ddisgyblion o oed ysgol mewn grwpiau bychan dros Zoom ar hyn o bryd. Mae sesiynau ar gyfer disgyblion o lefel dechreuwyr hyd at radd 5 ar gael ar hyn o bryd.
Camau Cerdd : Sesiynau i blant 6mis-3oed a 4-7oed. Ers mis Ebrill rydym wedi bod yn rhyddhau fideo newydd bob wythnos i’r plant a’u teulu wylio ar amser cyfleus iddyn nhw. Nid oes cost am y sesiynau yma ac mae modd cofrestru i gael mynediad yma.
Cyngherddau o gartrefi Tiwtoriaid a Chyn-ddisgyblion : Gan nad oes modd i ni gynnal ein cyfres o gyngherddau cymunedol ar hyn o bryd, mae nifer o’n tiwtoriaid a chyn-ddisgyblion wedi cael cyfle i recordio cyngherddau byr i’w rhyddhau bob nos Fawrth. Mae’r cyngherddau mwyaf diweddar ar gael i’w gwylio ar ein gwefan www.cgwm.org.uk
Ensembles a Cherddorfa Gymunedol : Rydym wedi bod yn darparu fideos a thraciau ymarfer ar gyfer nifer o’n aelodau ac mae rhai ensembles wedi cydweithio ar berfformiadau rhithiol yn cynnwys perfformiadau fel rhan o’n cyngerdd ar gyfer Gwyl Ryngwladol Gogledd Cymru ar-lein https://www.nwimf.com/canolfan-gerdd Rydym yn bwriadu cynnal sesiynau ensemble dros y we y tymor yma.
Canfod y Gân : www.canfodygan.cymru. Mae nifer o’n aelodau wedi bod yn cymryd rhan mewn perfformiadau rhithiol ac rydym newydd ddechrau cynnal sesiynau grwp dros zoom. Rydym yn hynod ddiolchgar i Spirit of 2012 (arianwyr y prosiect) am eu cefnogaeth a’u hyblygrwydd.
Sgwrs a Chân : Gan nad ydym yn gallu teithio o amgylch Gwynedd yn cynnal ein sesiynau Sgwrs a Chân i bobl hŷn yn y gymuned, ers mis Ebrill rydym wedi bod yn ebostio linc i sesiynau rhithiol i nifer o’n aelodau. Rydym hefyd yn y broses o baratoi CD ar gyfer yr aelodau sydd ddim â chysylltiad i’r we ac mae rhagor o gynlluniau ar y gweill mewn partneriaeth gyda’n arianwyr Cyngor Gwynedd.
Diweddariad parthed ein Gwyliau Cerdd
Gŵyl Biano Ryngwladol Cymru : Yn anffodus bu’n rhaid gohirio yr Ŵyl oedd i fod i’w chynnal yn Galeri Caernarfon 1-4 Mai 2020. Edrychwn ymlaen yn fawr fodd bynnag at gynnal gwyl rhwng y 30 Ebrill – 3 Mai 2021 yn Galeri Caernarfon. Rydym yn cadw llygad ar ddatblygiadau y sefyllfa Covid-19 ac yn trafod addasiadau posibl i’r gweithgareddau.
Yn dilyn llwyddiant ein Diwrnod Piano i lansio yr Wyl yn Nhachwedd 2019, rydym yn cynnal Diwrnod Piano Rhithiol ar yr 21ain o Dachwedd 2020. Am fwy o fanylion, plis ewch i wefan yr Ŵyl: www.gwylbiano.co.uk
Gŵyl Delynau Cymru : Bu’n rhaid canslo Gŵyl Delynau 2020 ond edrychwn ymlaen at gynnal Gŵyl ar y 30-31 Mawrth 2021. Fel gyda’r Ŵyl Biano rydym yn cadw llygad ar y datblygiadau ac yn brysur yn ystyried bob math o gynlluniau posibl i sicrhau ein bod yn cael Gŵyl lwyddiannus arall yn 2021. www.gwyltelyncymru.co.uk
Hoffem ddiolch o galon i’n tim arbennig o gerddorion llawrydd am eu cydweithrediad dros y misoedd diwethaf. Mae hi’n gyfnod anodd a phryderus iawn iddynt a byddwn yn parhau i wneud ein gorau glas i warchod cymaint o’u gwaith a phosibl yn CGWM.
Ein gobaith yn y misoedd i ddod yw ail gychwyn rhagor o weithgareddau wyneb i wyneb gan gadw o fewn y rheolau diweddaraf. Mae gweithio ar-lein dros y misoedd diwethaf hefyd wedi agor ein llygaid i ffyrdd newydd o weithio ac edrychwn ymlaen at barhau i gynnal rhai gweithgareddau ar-lein yn ychwanegol i’n rhaglen arferol yn y dyfodol. Os hoffech wybodaeth bellach am unrhyw weithgareddau mae croeso i chi gysylltu gyda ni ar post@cgwm.org.uk neu 01286 685230.
Cofiwch ein dilyn ar y cyfryngau cymdeithasol, neu beth am ymuno efo’n rhestr ebostio i dderbyn bwletinau achlysurol.
Mae grŵp cerddorol sydd wedi bod yn achubiaeth i bobl ag anableddau dysgu yng Ngwynedd yn y cyfnod clo wedi lansio fideo newydd gyda chymorth sêr o fyd cerddoriaeth.
Yn perfformio gydag aelodau, tiwtoriaid a gwirfoddolwyr oedd yn ymwneud â phrosiect Canfod y Gân oedd Geraint Lovgreen, o Gaernarfon, Dewi Pws sy’n byw yn Nefyn ym Mhen Llŷn, ynghyd â Rhys Parry sy’n chwarae gitâr gyda band Bryn Fôn.
Cynhyrchwyd y fideo trwy ddefnyddio sain a fideo gydag aelodau’n creu cerddoriaeth byrfyfyr ac fe’i recordiwyd gan aelodau’r teulu neu weithwyr cymorth ar ffonau a thabledi.
Yna cymysgwyd a golygwyd y trac cerddoriaeth gan Edwin Humphreys, o Bwllheli, sy’n diwtor gyda’r prosiect a chrëwyd y fideo gan Gwydion Davies, o Ganolfan Gerdd William Mathias (CGWM).
Nid yw’r pandemig Coronafeirws wedi atal y grŵp rhag creu cerddoriaeth er gwaetha’r ffaith nad ydynt yn gallu cyfarfod ar gyfer eu sesiynau bob pythefnos yng Nghaernarfon, Pwllheli a Harlech.
Dan arweiniad CGWM a chan weithio mewn partneriaeth â Thîm Anableddau Dysgu Cyngor Gwynedd, maent wedi creu fideo o aelodau yn perfformio ‘Hen Wlad Fy Nhadau’ yn ogystal â darn unigryw gan aelodau’r grŵp eu hunain a fydd gobeithio yn profi’n boblogaidd ar y cyfryngau cymdeithasol.
Mae’r prosiect, sy’n cael ei ariannu gan grant tair blynedd Spirit of 2012, cronfa etifeddiaeth gemau Olympaidd Llundain 2012, yn rhoi cyfle i bobl anabl a phobl nad ydynt yn anabl ddod at ei gilydd i greu cerddoriaeth gyda’r nod o wella iechyd meddwl a lles.
Mae Matthew Murray, 25 oed, o Fangor, sy’n aelod o grŵp Caernarfon, wrth ei fodd cael bod yn rhan o’r grŵp.
Meddai “Rwy’n hoffi rapio ac rwyf wedi bod yn ysgrifennu fy sdwff fy hun ers amser maith. Roedd fy ngweithiwr cymdeithasol yn chwilio am brosiect cerddoriaeth y gallwn gymryd rhan ynddo a dyna sut y gwnes i ymuno efo Canfod y Gân.
“Rwy’n gwirfoddoli mewn caffi yng nghanolfan hamdden Caernarfon ar ddydd Llun, neu mi oeddwn i’n gwneud hynny nes daeth y feirws. Felly, mi wnes i ddechrau mynd i Canfod y Gân ar ôl fy shifft yn y caffi. Rwyf wrth fy modd yn gweithio efo pobl eraill ac rwy’n hoffi popeth am y grŵp.
“Rwyf wedi cyfarfod efo ffrind yno sy’n gwirfoddoli ac rydym yn mynd i weithio efo’n gilydd ar rai raps ac rydym yn bwriadu recordio rhai o fy ngeiriau. Mae hynny’n gyffrous iawn.
“Rwy’n ysgrifennu beth bynnag sy’n dod i mewn i fy mhen. Rwy’n ysgrifennu am bethau sy’n digwydd yn fy mywyd, am faterion teuluol a phethau felly.
Ychwanegodd: “Mi wnes i fwynhau cymryd rhan mewn creu’r fideo rydym wedi’i wneud. Ysgrifennais eiriau oedd yn sôn am yr amseroedd caled a sut rydyn ni a ffrindiau a theulu yn ymdopi efo’r pandemig. “
Mae Terry Tuffrey, 20 oed, o Flaenau Ffestiniog, yn aelod o grŵp Harlech ac mae’n fyfyriwr yng Ngholeg Meirion Dwyfor yn Nolgellau lle mae’n astudio sgiliau byw’n annibynnol.
Meddai: “Rydw i fel arfer yn mynd bob yn ail nos Fawrth ac yn ei hoffi’n fawr. Rwy’n berson cymdeithasol iawn ac rwy’n cael cyfarfod efo ffrindiau o Harlech a’r ardal. Mae bob amser yn hwyl ac rwy’n dysgu sgiliau canu newydd.
“Yn aml mae ganddyn nhw offerynnau newydd i roi cynnig arnyn nhw ond mae’n well gen i ganu er fy mod i’n gallu chwarae tambwrȋn a chlychau gwynt a phethau fel yna. Dechreuais fynd pan oeddwn i’n 18 oed a dim ond 20 oed ydw i rŵan. Dwi’n hoffi’r canu rydyn ni’n ei wneud oherwydd fy mod i’n cael canu’r math o bethau rydw i’n eu hoffi.
Ychwanegodd: “Mae’r feirws wedi bod yn erchyll ac wedi atal sesiynau Canfod y Gân. Fel teulu rydyn ni’n dilyn y canllawiau ac yn gobeithio am y gorau, dyna’r cyfan fedrwch chi ei wneud.
“Ond rwy’n edrych ymlaen at fynd yn ôl a chyfarfod efo pawb eto.”
Yn ôl rheolwr y prosiect, Mared Gwyn-Jones, y nod yw galluogi pob aelod o’r grŵp i ddod ynghyd gyda thiwtoriaid cerdd proffesiynol a gwirfoddolwyr i greu cerddoriaeth mewn ysbryd o gydraddoldeb.
Meddai: “Mae Spirit of 2012 yn dyfarnu grantiau ar gyfer gweithgareddau celfyddydol, chwaraeon a gwirfoddoli cynhwysol mewn cymunedau sy’n dod â phobl at ei gilydd i wella eu lles sef yr union beth mae Canfod y Gȃn yn ei wneud.
“Mae’r pandemig Coronafeirws wedi atal ein grwpiau bob pythefnos ym mhob un o’r tri lleoliad ac mae’n rhaid i ni dderbyn bod hynny’n debygol o barhau am gryn amser.
“Fodd bynnag, rydym wedi gweithio gyda’n gilydd i ddatblygu dulliau amgen o weithio. Roedd methu â chyfarfod a chydweithio wyneb yn wyneb yn ergyd enfawr i lawer o’n haelodau yn ogystal â’r tiwtoriaid cerdd llawrydd a fu’n gweithio ar y prosiect.
“Ers gorfod atal cyfarfodydd grŵp rydym wedi bod yn cadw mewn cysylltiad â llawer o’n haelodau trwy alwadau ffôn rheolaidd a recordiadau fideo o hoff ganeuon.
“Mae hyn wedi bod yn bwysig iawn wrth gadw ysbryd a chadw’r prosiect i fynd.
“Mae ein grŵp yng Nghaernarfon wedi mynd â’r cyfarfod o bell hwn gam ymhellach trwy greu eu prosiect eu hunain.
“Dechreuodd y syniad wedi ni dderbyn dau glip o aelod o’r grŵp Llŷr Griffith, o Lanllyfni, yn chwarae’r anthem genedlaethol ar allweddellau ac yna alaw arbennig ein grŵp, y mae’r gerddoriaeth a’r geiriau wedi’u cyfansoddi gan aelodau yn gweithio gyda’i gilydd.”
“Cafodd Edwin Humphreys ei ysbrydoli i ddechrau rhywbeth wnaeth droi’n gaseg eira gerddorol. Trwy ddefnyddio clipiau Llŷr, a chlipiau gan diwtoriaid, aelodau a gwirfoddolwyr eraill, creodd drac o’r gân arbennig hon.
“Mae wedi creu trac cwbl wych ac ysbrydoledig yn ei stiwdio recordio ei hun gyda’r clipiau y mae aelodau’r grŵp wedi’u hanfon ato ac mae Gwydion Davies wedi creu fideo ardderchog i fynd gyda’r trac.
“Rŵan rydym yn bwriadu ailadrodd y prosiect hwn gyda’n grwpiau eraill ac mae’r broses honno bellach ar y gweill gyda’n grwpiau yn Harlech a Pwllheli.”
Bu Edwin, o Bwllheli, yn gweithio fel cerddor sesiwn am nifer o flynyddoedd cyn ailhyfforddi i fod yn nyrs seiciatrig.
Meddai: “Mi wnaeth aelodau recordio pytiau ar eu ffonau ac rydw i wedi rhoi’r darnau unigol hynny at ei gilydd mewn un recordiad. O gofio bod yn rhaid i aelodau recordio eu hunain ar ffonau symudol neu dabledi maen nhw wedi gwneud yn dda iawn.
“Rwy’n falch iawn gyda’r hyn rydyn ni wedi’i gyflawni efo’n gilydd a gobeithio y gall y ddau grŵp arall wneud rhywbeth tebyg rŵan. Rwy’n edrych ymlaen yn arw at weithio efo nhw.”
Dywed ei gyd-diwtor Gwenan Gibbard, o Bwllheli, sy’n delynores nodedig, bod ymwneud â’r cynllun wedi bod yn y “bleser pur”.
Meddai: “Mae holl brofiad Canfod y Gân wedi bod yn fraint. Mae’n anhygoel gan fod yno dalent go iawn allan yna a’r peth gorau am y cyfan yw bod pawb yn gwneud ffrindiau newydd.
“Cyn y Nadolig mi wnaethon ni gynnal ychydig o berfformiadau cyhoeddus a oedd yn arbennig. Mi wnaethon ni berfformio cerddoriaeth fel grŵp a chael ambell berfformiad unigol hefyd.”
“Ar y fideo mae yna gymysgedd eclectig o offerynnau. Chwaraeodd sawl aelod o’r grŵp gitâr, mae yna hefyd sielydd, ffliwtydd, drymwyr a chwaraewr glockenspiel a llawer o leisiau gwahanol gan gynnwys Matthew Murray sy’n gwneud ei rapiau ei hun.”
Dywedodd cyfarwyddwr CGWM, Meinir Llwyd Roberts: “Mae wedi bod yn hyfryd gweld Canfod y Gân yn datblygu yn ystod y 18 mis ers i ni dderbyn cefnogaeth gan Spirit of 2012 ac rydym yn falch iawn ein bod wedi gallu cadw cysylltiad â’n haelodau a sicrhau bod cerddoriaeth yn parhau i fod yn rhan o’u bywydau yn ystod y cyfnod clo.
“Rydym yn credu bod gan bawb gân i’w chanu a bod pawb yn haeddu’r cyfle i ddarganfod a rhannu eu cân.”
Mae grŵp cerddorol sydd wedi bod yn achubiaeth i bobl ag anableddau dysgu yng Ngwynedd yn y cyfnod clo wedi lansio fideo newydd gyda chymorth sêr o fyd cerddoriaeth.
Yn perfformio gydag aelodau, tiwtoriaid a gwirfoddolwyr oedd yn ymwneud â phrosiect Canfod y Gân oedd Geraint Lovgreen, o Gaernarfon, Dewi Pws sy’n byw yn Nefyn ym Mhen Llŷn, ynghyd â Rhys Parry sy’n chwarae gitâr gyda band Bryn Fôn.
Cynhyrchwyd y fideo trwy ddefnyddio sain a fideo gydag aelodau’n creu cerddoriaeth byrfyfyr ac fe’i recordiwyd gan aelodau’r teulu neu weithwyr cymorth ar ffonau a thabledi.
Yna cymysgwyd a golygwyd y trac cerddoriaeth gan Edwin Humphreys, o Bwllheli, sy’n diwtor gyda’r prosiect a chrëwyd y fideo gan Gwydion Davies, o Ganolfan Gerdd William Mathias (CGWM).
Nid yw’r pandemig Coronafeirws wedi atal y grŵp rhag creu cerddoriaeth er gwaetha’r ffaith nad ydynt yn gallu cyfarfod ar gyfer eu sesiynau bob pythefnos yng Nghaernarfon, Pwllheli a Harlech.
Dan arweiniad CGWM a chan weithio mewn partneriaeth â Thîm Anableddau Dysgu Cyngor Gwynedd, maent wedi creu fideo o aelodau yn perfformio ‘Hen Wlad Fy Nhadau’ yn ogystal â darn unigryw gan aelodau’r grŵp eu hunain a fydd gobeithio yn profi’n boblogaidd ar y cyfryngau cymdeithasol.
Mae’r prosiect, sy’n cael ei ariannu gan grant tair blynedd Spirit of 2012, cronfa etifeddiaeth gemau Olympaidd Llundain 2012, yn rhoi cyfle i bobl anabl a phobl nad ydynt yn anabl ddod at ei gilydd i greu cerddoriaeth gyda’r nod o wella iechyd meddwl a lles.
Mae Matthew Murray, 25 oed, o Fangor, sy’n aelod o grŵp Caernarfon, wrth ei fodd cael bod yn rhan o’r grŵp.
Meddai “Rwy’n hoffi rapio ac rwyf wedi bod yn ysgrifennu fy sdwff fy hun ers amser maith. Roedd fy ngweithiwr cymdeithasol yn chwilio am brosiect cerddoriaeth y gallwn gymryd rhan ynddo a dyna sut y gwnes i ymuno efo Canfod y Gân.
“Rwy’n gwirfoddoli mewn caffi yng nghanolfan hamdden Caernarfon ar ddydd Llun, neu mi oeddwn i’n gwneud hynny nes daeth y feirws. Felly, mi wnes i ddechrau mynd i Canfod y Gân ar ôl fy shifft yn y caffi. Rwyf wrth fy modd yn gweithio efo pobl eraill ac rwy’n hoffi popeth am y grŵp.
“Rwyf wedi cyfarfod efo ffrind yno sy’n gwirfoddoli ac rydym yn mynd i weithio efo’n gilydd ar rai raps ac rydym yn bwriadu recordio rhai o fy ngeiriau. Mae hynny’n gyffrous iawn.
“Rwy’n ysgrifennu beth bynnag sy’n dod i mewn i fy mhen. Rwy’n ysgrifennu am bethau sy’n digwydd yn fy mywyd, am faterion teuluol a phethau felly.
Ychwanegodd: “Mi wnes i fwynhau cymryd rhan mewn creu’r fideo rydym wedi’i wneud. Ysgrifennais eiriau oedd yn sôn am yr amseroedd caled a sut rydyn ni a ffrindiau a theulu yn ymdopi efo’r pandemig. “
Mae Terry Tuffrey, 20 oed, o Flaenau Ffestiniog, yn aelod o grŵp Harlech ac mae’n fyfyriwr yng Ngholeg Meirion Dwyfor yn Nolgellau lle mae’n astudio sgiliau byw’n annibynnol.
Meddai: “Rydw i fel arfer yn mynd bob yn ail nos Fawrth ac yn ei hoffi’n fawr. Rwy’n berson cymdeithasol iawn ac rwy’n cael cyfarfod efo ffrindiau o Harlech a’r ardal. Mae bob amser yn hwyl ac rwy’n dysgu sgiliau canu newydd.
“Yn aml mae ganddyn nhw offerynnau newydd i roi cynnig arnyn nhw ond mae’n well gen i ganu er fy mod i’n gallu chwarae tambwrȋn a chlychau gwynt a phethau fel yna. Dechreuais fynd pan oeddwn i’n 18 oed a dim ond 20 oed ydw i rŵan. Dwi’n hoffi’r canu rydyn ni’n ei wneud oherwydd fy mod i’n cael canu’r math o bethau rydw i’n eu hoffi.
Ychwanegodd: “Mae’r feirws wedi bod yn erchyll ac wedi atal sesiynau Canfod y Gân. Fel teulu rydyn ni’n dilyn y canllawiau ac yn gobeithio am y gorau, dyna’r cyfan fedrwch chi ei wneud.
“Ond rwy’n edrych ymlaen at fynd yn ôl a chyfarfod efo pawb eto.”
Yn ôl rheolwr y prosiect, Mared Gwyn-Jones, y nod yw galluogi pob aelod o’r grŵp i ddod ynghyd gyda thiwtoriaid cerdd proffesiynol a gwirfoddolwyr i greu cerddoriaeth mewn ysbryd o gydraddoldeb.
Meddai: “Mae Spirit of 2012 yn dyfarnu grantiau ar gyfer gweithgareddau celfyddydol, chwaraeon a gwirfoddoli cynhwysol mewn cymunedau sy’n dod â phobl at ei gilydd i wella eu lles sef yr union beth mae Canfod y Gȃn yn ei wneud.
“Mae’r pandemig Coronafeirws wedi atal ein grwpiau bob pythefnos ym mhob un o’r tri lleoliad ac mae’n rhaid i ni dderbyn bod hynny’n debygol o barhau am gryn amser.
“Fodd bynnag, rydym wedi gweithio gyda’n gilydd i ddatblygu dulliau amgen o weithio. Roedd methu â chyfarfod a chydweithio wyneb yn wyneb yn ergyd enfawr i lawer o’n haelodau yn ogystal â’r tiwtoriaid cerdd llawrydd a fu’n gweithio ar y prosiect.
“Ers gorfod atal cyfarfodydd grŵp rydym wedi bod yn cadw mewn cysylltiad â llawer o’n haelodau trwy alwadau ffôn rheolaidd a recordiadau fideo o hoff ganeuon.
“Mae hyn wedi bod yn bwysig iawn wrth gadw ysbryd a chadw’r prosiect i fynd.
“Mae ein grŵp yng Nghaernarfon wedi mynd â’r cyfarfod o bell hwn gam ymhellach trwy greu eu prosiect eu hunain.
“Dechreuodd y syniad wedi ni dderbyn dau glip o aelod o’r grŵp Llŷr Griffith, o Lanllyfni, yn chwarae’r anthem genedlaethol ar allweddellau ac yna alaw arbennig ein grŵp, y mae’r gerddoriaeth a’r geiriau wedi’u cyfansoddi gan aelodau yn gweithio gyda’i gilydd.”
“Cafodd Edwin Humphreys ei ysbrydoli i ddechrau rhywbeth wnaeth droi’n gaseg eira gerddorol. Trwy ddefnyddio clipiau Llŷr, a chlipiau gan diwtoriaid, aelodau a gwirfoddolwyr eraill, creodd drac o’r gân arbennig hon.
“Mae wedi creu trac cwbl wych ac ysbrydoledig yn ei stiwdio recordio ei hun gyda’r clipiau y mae aelodau’r grŵp wedi’u hanfon ato ac mae Gwydion Davies wedi creu fideo ardderchog i fynd gyda’r trac.
“Rŵan rydym yn bwriadu ailadrodd y prosiect hwn gyda’n grwpiau eraill ac mae’r broses honno bellach ar y gweill gyda’n grwpiau yn Harlech a Pwllheli.”
Bu Edwin, o Bwllheli, yn gweithio fel cerddor sesiwn am nifer o flynyddoedd cyn ailhyfforddi i fod yn nyrs seiciatrig.
Meddai: “Mi wnaeth aelodau recordio pytiau ar eu ffonau ac rydw i wedi rhoi’r darnau unigol hynny at ei gilydd mewn un recordiad. O gofio bod yn rhaid i aelodau recordio eu hunain ar ffonau symudol neu dabledi maen nhw wedi gwneud yn dda iawn.
“Rwy’n falch iawn gyda’r hyn rydyn ni wedi’i gyflawni efo’n gilydd a gobeithio y gall y ddau grŵp arall wneud rhywbeth tebyg rŵan. Rwy’n edrych ymlaen yn arw at weithio efo nhw.”
Dywed ei gyd-diwtor Gwenan Gibbard, o Bwllheli, sy’n delynores nodedig, bod ymwneud â’r cynllun wedi bod yn y “bleser pur”.
Meddai: “Mae holl brofiad Canfod y Gân wedi bod yn fraint. Mae’n anhygoel gan fod yno dalent go iawn allan yna a’r peth gorau am y cyfan yw bod pawb yn gwneud ffrindiau newydd.
“Cyn y Nadolig mi wnaethon ni gynnal ychydig o berfformiadau cyhoeddus a oedd yn arbennig. Mi wnaethon ni berfformio cerddoriaeth fel grŵp a chael ambell berfformiad unigol hefyd.”
“Ar y fideo mae yna gymysgedd eclectig o offerynnau. Chwaraeodd sawl aelod o’r grŵp gitâr, mae yna hefyd sielydd, ffliwtydd, drymwyr a chwaraewr glockenspiel a llawer o leisiau gwahanol gan gynnwys Matthew Murray sy’n gwneud ei rapiau ei hun.”
Dywedodd cyfarwyddwr CGWM, Meinir Llwyd Roberts: “Mae wedi bod yn hyfryd gweld Canfod y Gân yn datblygu yn ystod y 18 mis ers i ni dderbyn cefnogaeth gan Spirit of 2012 ac rydym yn falch iawn ein bod wedi gallu cadw cysylltiad â’n haelodau a sicrhau bod cerddoriaeth yn parhau i fod yn rhan o’u bywydau yn ystod y cyfnod clo.
“Rydym yn credu bod gan bawb gân i’w chanu a bod pawb yn haeddu’r cyfle i ddarganfod a rhannu eu cân.”
Mae drysau ein canolfannau yng Nghaernarfon, Dinbych a Rhuthun ar gau ar hyn o bryd ond gyda chydweithrediad ein tîm gwych o diwtoriaid mae’r gerddoriaeth yn parhau. Dyma flas o’r gweithgareddau sydd gennym ar-lein ac mae mwy i ddod yn yr wythnosau nesaf…
Cynhaliwyd cyngerdd anffurfiol yn ddiweddar yng nghartref Elinor Bennett er mwyn codi arian tuag at Cyfeillion CGWM.
Bu’r cerddorion Julie & Andreas o Norway yn ymweld â Chymru er mwyn derbyn hyfforddiant arbenigol ar gerddoriaeth Cymru gan Elinor yng Nghanolfan Gerdd William Mathias.
Mae Julie yn delynores proffesiynol ac mae Andreas yn canu’r Bandoneon ac yn perfformio Cerddoriaeth Byd.
Cafwyd perfformiadau hefyd gan Elinor Bennett ar y delyn deires, a Medi Evans sy’n astudio’r delyn gyda Elinor.
Un o brif amcanion prosiect Canfod y Gân ydy ymgysylltu â’r gymuned a sicrhau cyfleoedd i oedolion gymryd rhan gyda’i gilydd, yn gyfartal drwy gerddoriaeth. Felly, roeddem yn ymfalchïo yn yr ymateb a gafwyd i’n gwahoddiadau i gymryd rhan yn ein cyngerdd gymunedol gyntaf ym Mhwllheli ar ddiwedd Tachwedd, 2019. Roeddem yn falch iawn o rannu llwyfan gyda :
Band Pres Pwllheli
Disgyblion Ysgol Bro Plennydd, fu’n rhan o brosiect arbennig ar y cyd gyda Uned Hafod Hedd a thrigolion o’r Ffor a fu’n cyd-ddysgu caneuon a gyfansoddwyd gan barti canu llwyddiannus o’r pentref yn y 1960au. Roedd y prosiect hwn yn gyfle i’r cenhedlaethau gymdeithasu drwy gerddoriaeth. Cawsom gyfle i gael blas o’r caneuon hyn yn ein cyngerdd.
Côr Heneiddio’n Dda Nefyn
Côr yr Heli.
Cychwynwyd y gyngerdd yn fwrlwm prysur o fyrfyfyrio gwyllt :
Bu un o aelodau’r grwp, Mr Merfyn Jones, yn brysur yn dysgu alawon ar y delyn yn y sesiynau, a dyma’r penllanw, deuawd gyda Gwenan. Dyma foment bythgofiadwy i ni gyd :
Roedd hi’n noson fydd yn aros yn y cof am gyfnod hir. Dyma adrboth rhai yn y gynulleidfa :
“Really enjoyed the evening. Thank you to all who made if possible and worked so hard to make it happen.”
“Brilliant fun evening. Everyone leaving with big smiles!”
“Wonderful amount of work which produced Music of a high Standard.A project of huge benefit to those involved. Great to involve members of the wider community to celbrate the joy of Music.”
“The joy on the faces of all taking part was a wonderful sight.”
“PROFIAD GWYCH wedi mwynhau ac wedi dysgu llawer hefyd.”
“This was the most joyful concert I’ve been to. The care and hard work of those who were organizing it was very evident. Well done!”
“I thought it was a fantastic evening and I think the whole project is a brilliant idea. The joy on the faces of the participants was a joy to behold. May it go from strength to strength.”
“Cyngherdd gwych a chyfle i bawb gymryd rhan. Aelodau Canfod y Gân yn amlwg wrth ei bodd a rhai yn canu a chwarae offerynnau. Mae hwn yn brofiad gwerthfawr iawn iawn.”
“EXCELLENT! GWYCH! Bringing people from ALL parts of the community together. 100% carry on!”
“Noson wych a bythgofiadwy. Mae angen mwy o nosweithiau fel hyn yn bendant.”
“Cyngherdd gwych. Braf cael rhannu llwyfan efo’r fath dalent. Edrch ymlaen at y nesaf.”
“Cyngerdd arbennig iawn. Holl eitemau yn wych. Ambell un yn mynd at y galon”
Cawsom brynhawn bendigedig yn neuadd Ysgol Ardudwy, ar Dachwedd 9fed, 2019. Paratowyd te prynhawn anhygoel gan ddisgyblion blwyddyn 10 ac 11 yr ysgol. Braf oedd gweld cymaint o gynulleidfa o’r dref. Cafwyd perfformiadau gan unigolion y grwp, yn amrywio o ganeuon Bryn Fôn i Pink Floyd ac Ed Sheeran hyd yn oed. Cawsom berfformiad o Bach Toccata and Fugue gan un o’n haelodau, Debbie. Gwahoddwyd David Bieteker o Ysgol Ardudwy, i berfformio hefyd, braf oedd cael rhannu’r llwyfan. Cafwyd perfformiad ar y cello gan Elin Taylor, a gan Sera Zyborska a’r band. Cawsom gyfle i berfformio cân i’r grŵp gyfansoddi gyda Sera am bopeth ma’r grwp yn ei hoffi. Roedd hi mor braf cael dangos i gymuned Harlech popeth mae Canfod y Gân wedi bod yn gwneud ers i ni gychwyn. Edrych mlaen at y gyngerdd nesaf yn barod.
Dyma’r rai eitemau o’r gyngerdd i chi ei fwynhau :
Cafwyd adborth gwych o’r gyngerdd :
“Cyngerdd gwerth chweil! Wedi mwynhau! Diolch am y cyfle i gael gwrando a gwerthfawrogi doniau gwahanol pob un oedd yn cymryd rhan.”
“Cyngerdd ardderchog! Roedd yn amlwg fod pawb yn mwynhau cymryd rhan ar gerddoriaeth yn codi gwen ar ei gwynebau. Y gynulleidfa wedi mwynhau yn arw!”
“Prynhawn bendigedig!!! Adloniant gwych. Wedi llwyr fwynhau. Edrych ymlaen i’r gyngerdd nesaf. Diolch yn fawr!”
“Thanks for a feast of Music and for the opportunity for all individuals to show their unique talent in Music either instrumental or vocal.”
“Absolutely Fantastic!! Thoroughly enjoyed this afternoon. I was so impressed, and moved to (happy) tears at times!”
“It was fantastic!” Grace, 8 years old
“Absolutely fab, had tears in my eyes! Very important to become a main part of our community. Well done all involved!)
“Braf oedd cynnwys yr ysgol yn eich cyngerdd ac integreiddio’r gymuned. Rhagorol yn wir!”
Mae cwcis yn helpu ni ddeall sut mae ein gwefan yn cael ei ddefnyddio gan ymwelwyr, ac yn angenrheidiol er mwyn i rai rhannau o’n gwefan weithio’n gywir.
