Mae penddelw enfawr o Beethoven yn syfrdanu ymwelwyr â chanolfan gelfyddydau – ac yn anelu i dorri record.
Credir mai’r cerflun pȃpier-maché a phren enfawr yn Galeri yng Nghaernarfon yw’r cerflun mwyaf yn y byd o ben y cyfansoddwr nodedig.
Gwnaed y model enfawr, sy’n 5 troedfedd 6 modfedd o uchder ac sy’n pwyso pum stôn, ar gyfer yr Ŵyl Biano Ryngwladol sydd wedi dynodi digwyddiad eleni yn ddathliad hwyr 250 mlwydiant geni Beethoven
Wedi’i threfnu gan Ganolfan Gerdd William Mathias bob pedair blynedd, mae’r ŵyl biano yn rhoi llwyfan i ddatganiadau gan gerddorion proffesiynol, a chynnal cystadlaethau piano o fri – gyda gwobrau yn dod i gyfanswm o bron i £10,000.
Y bwriad gwreiddiol oedd cynnal yr Ŵyl yn 2020, ond bu’n rhaid ei gohirio oherwydd pandemig Covid-19 ac mae bellach yn digwydd rhwng Hydref 15 a 18.
Ond mae’r trefnwyr yn parhau â’u teyrnged i’r athrylith cerddorol o’r Almaen y mae ei weithiau ymhlith y rhai a berfformir amlaf yn y byd.
Cafodd y gosodiad cyfareddol ei greu gan yr artist enwog o ogledd Cymru, Catrin Williams, a’i gŵr Bedwyr ab Iestyn a ddefnyddiodd weiren a deunyddiau wedi’u hailgylchu i’w wneud.
Gyda llygaid tywyll iasol a gwallt gwyllt, mae’r penddelw’n hongian o brif nenfwd y cyntedd yn Galeri lle mae eisoes wedi cael ymateb trawiadol.
Cymerodd y cerflun bron i ddwy flynedd i’w wneud, a chafodd ei greu yn ystod anterth cyfnodau clo y pandemig a meddiannu’r rhan fwyaf o ofod garej Catrin a Bedwyr yn eu cartref ym Mhwllheli.
Meddai Catrin: “Roedd yn amser od iawn, ac mi wnaethon ni ddod i gael perthynas eithaf rhyfedd gyda’r ffigwr enfawr hwn yn ein garej. Roedd yn rhan o’n ‘swigen’ yn y cyfnod clo.
Meddai: “Mi wnes i ei baentio yn yr ardd yn ystod tywydd braf dros yr haf ac fe gododd hynny chwilfrydedd mawr ymhlith ein cymdogion a allai ei weld o ffenestri eu llofftydd. Mae’n siŵr eu bod nhw’n methu deall beth yn y byd oedd yn digwydd. ”
Dywedodd y pianydd cyngerdd rhyngwladol Iwan Llewelyn-Jones sydd hefyd yn gyfarwyddwr artistig yr ŵyl biano fod y cerflun yn unigryw.
Meddai: “Yn artistig mae’r arddull yn debyg i un o weithiau celf Damian Hurst, mae ychydig yn frawychus, ond fedrwch chi ddim tynnu eich llygaid oddi arno. Dyna’r union beth roeddem ei eisiau pan wnaethon ni ofyn i Catrin roi ei dawn greadigol ar waith.
“Cafodd Beethoven fywyd ingol, roedd yn gyfansoddwr godidog ond dioddefodd yr anffawd o fynd yn fyddar yn gynnar yn ei fywyd fel oedolyn. Felly roeddem am i’r cerflun gyfleu peth o’r ing hwnnw.”
Mae Iwan a Catrin hefyd wedi bod yn arwain gweithdai creadigol mewn ysgolion lleol, gan gysylltu dehongli celf a cherddoriaeth.
Meddai Iwan: “Nod ein gŵyl biano yw canolbwyntio ar dri maes – perfformio, cystadlu ac addysgu. Mae diwylliant cyfoethog o gerddoriaeth ac addysg cerddoriaeth wedi bod yng Nghymru erioed a thrwy ein prosiectau cymunedol rydym yn anelu at adeiladu ar hyn, gan helpu i feithrin diddordeb mewn cerddoriaeth ymhlith disgyblion o oed ifanc iawn.”
Yn ystod y gweithdai yn Ysgol Llanrug, Caernarfon, ac Ysgol Glancegin, Bangor, chwaraeodd Iwan weithiau Beethoven ac arweiniodd Catrin sesiwn gelf lle byddai disgyblion Blwyddyn Pump yn dehongli’r gerddoriaeth trwy arlunio.
Gosodwyd cynfas papur mawr ar draws y llawr a defnyddiodd y plant botiau inc, paent a deunyddiau lliwio eraill i greu dyluniadau gwreiddiol greddfol.
Dywedodd athrawes yn Ysgol Llanrug, Alaw Tecwyn, ei bod yn hyfryd croesawu Catrin ac Iwan i’r ysgol ar ôl cymaint o fisoedd pan maen nhw wedi colli gwersi cerdd a chanu mewn grŵp oherwydd cyfyngiadau’r pandemig.
Meddai: “Mae cael sain cerddoriaeth fyw yn ein neuadd eto a gweld disgyblion yn cael eu hysbrydoli fel hyn yn cynhesu’r galon. Mae’n dod â theimlad o normalrwydd yn ôl i’r ysgol.”
Yn raddedig o Goleg Cerdd Brenhinol Gogledd Lloegr, mae Alaw yn gantores operatig fedrus ac yn dysgu cerddoriaeth. Ar ddiwedd y sesiwn gelf canodd ddarn soprano unigol ar gyfer y grŵp, sef cyfansoddiad Meirion Williams, Mai, gydag Iwan yn cyfeilio ar y piano.
Roedd dwy ysgol arall, Ysgol Cybi, Caergybi, ac Ysgol Edmund Prys, Blaenau Ffestiniog, hefyd yn rhan o brosiectau cymunedol a ddatblygwyd gan Ganolfan Gerdd William Mathias gyda chyllid gan raglen Culture Step Celfyddydau a Busnes Cymru i gefnogi’r bartneriaeth ar y cyd â Roberts Portdinorwic sy’n noddi’r brif wobr yn yr Ŵyl. Bydd y prosiect hwn yn gorffen gyda chyngerdd rithwir ar thema Carnifal yr Anifeiliaid gan Saint Saens, gyda’r cerddorion Elin Taylor ar y sielo, Teleri-Sian ar y piano a Glian Llwyd hefyd ar y piano.
Bydd y cyngerdd ar gael i’w wylio ar-lein ddydd Sul Hydref 17, am 6.30pm, fel rhan o fformat hybrid yr ŵyl a ddyfeisiwyd er mwyn cadw at fesurau pellhau cymdeithasol y pandemig.
Mae cyngherddau eraill ar gael lle gellir gwylio cerddorion clasurol gwych ar-lein gan gynnwys y maestro piano enwog a aned yn Wrecsam a’r arbenigwr Beethoven, Llyr Williams. Mi fydd Llŷr yn arwain cyngerdd noson agoriadol yr ŵyl, a fydd yn cael ei ffrydio ar-lein ar ddydd Gwener, Hydref 15.
Hefyd yn rhan o’r rhaglen rithwir y mae cyngerdd o gerddoriaeth siambr gan y feiolinydd Sara Trickey, y sielydd Sebastian van Kuijk ac Iwan Llewelyn-Jones, a premières rhyngwladol pedwar gwaith sydd newydd eu comisiynu gan gyfansoddwyr amlwg o Gymru, sef Pwyll ap Sion, Joseph Davies, Sarah Lianne Lewis a Bethan Morgan-Williams ynghyd â’r Soprano Alys Roberts.
Yn ogystal, gwahoddir cynulleidfaoedd i Galeri i wylio perfformiadau byw wrth i gyfres o gystadlaethau gwefreiddiol gael eu cynnal. Bydd 16 cystadleuaeth ym mhob un o dri chategori ar gyfer pianyddion unigol iau, pianyddion unigol hŷn, a chyfeilyddion. Ymhlith y cystadleuwyr mae pianyddion ifanc talentog sawl rhan o’r byd gyda’r potensial i fod yn enwau mawr y dyfodol.
Bydd cyfle hefyd i fwynhau perfformiadau byw yn atriwm Galeri gan y ddeuawd Sian James a Sioned Webb a Gwenno Morgan, un o gyn-fyfyrwyr CGWM.
Pwysleisiodd y trefnwyr na fyddai’n bosibl llwyfannu’r ŵyl heb gefnogaeth ei noddwyr gan gynnwys Cyngor Celfyddydau Cymru, Prifysgol Bangor, Ymddiriedolaeth Colwinston, Sefydliad Foyle, Cyngor Gwynedd, sefydliad gofal Parc Pendine trwy Ymddiriedolaeth Celfyddydau a Chymuned Pendine, Roberts Portdinorwic, Tŷ Cerdd, Amddiffyn Tân Eryri, A&B Cymru a sawl rhoddwr unigol.
I gael mwy o fanylion am amserlen yr ŵyl, i archebu tocynnau cyngerdd rhithwir neu i ddarganfod sut i noddi nodyn ewch i https://www.pianofestival.co.uk/cy/
